Gülmek insanlarda doğal bir duygu ifade etme eylemi olsa da, bazen gülmek kontrol edilemez hale gelebilir. Peki ya kahkaha atmanın tıpkı COVID gibi bir epidemi haline gelebileceğini hiç düşünmüş müydünüz? Bu konuda ilginç bir örnek, Tanzanya’nın güneyindeki bir kasabada yaşanan ve “Gülme Salgını” olarak bilinen olaydır.
Gülme Salgını Nasıl Başladı?
“Gülme Salgını”, Ocak 1962 senesinde Tanzanya’nın Kashasha köyündeki bir yatılı okulda üç kızın şakalaşarak gülmesiyle başladı (Holmes, 2021). Kısa sürede kızların kıkırdama nöbeti sınıf arkadaşlarına ve sonrasında bütün kasabaya yayıldı. İnsanlar huzursuzdu. Kontrolsüz kahkahalar ve ağlama nöbetleri birkaç dakikadan birkaç saate kadar sürebiliyordu. Bazı insanlar fiziksel ağrı, solunum problemleri, bayılma ve döküntüler gibi diğer semptomlar yaşadılar.
Salgının sonunda, 14 okul kapatıldı ve 1.000’den fazla kişi etkilendi. Herhangi bir ölüm vakası bildirilmedi (Holmes, 2021).
Gülme Salgını Hakkındaki Yanlış Bilgiler
Almanya’da Christian F. Hempelmann tarafından yayınlanan bir makaleye göre Tanzanya Gülme salgınını kapsayan önemli yanlış anlaşılmalar vardır. Bunlardan biri salgının “gülmek” ile karakterize edilmesi. Bu varsayım, olayın mizahla ilişkilendirilmesine ve keyifli bir vaka olarak düşünülmesine sebep oluyor. Aslında, gülme eylemi her zaman neşe veya mizahla ilgili olmadığı gibi ve “gülmenin bulaşıcılığı” salgının yayılmasında bir etken değildir (Hempelmann, 2007).
Gülme Salgınının Sebepleri
Christian Hempelmann bu durumda gülme semptomunun kitle histerisinin tipik bir belirtisi olduğunu söylüyor (Hempelmann, 2007).
Kitle histerisi bir grup insanın telkin, gözlem veya başka psikolojik süreçlerden dolayı benzer korku, anormal davranışlar veya fiziksel semptomlar geliştirmesi sonucunda yaşadığı bir deneyimdir (Taybaş, 2007)
Kitle histerisi gıda zehirlenmesi veya bir toksin gibi çevresel faktörlerden kaynaklanmaz. Bu fenomenin gerçekleşmesinin sebebi toplumun altında yatan stres faktörlerinin olması. Simon Sebastian, Chicago Tribune makalesinde kitle histerisini düşük gelir seviyesindeki toplumlar için bir “son çare” olarak betimliyor (Sebastian, 2021). Yani bu vakada gülme eylemi, bireylerin bir şeylerin yanlış olduğunu ifade etme yolu.
Kaynaklar:
Hempelmann, C. F. (2007). The laughter of the 1962 Tanganyika ‘Laughter epidemic.’ Humor – International Journal of Humor Research, 20(1). https://doi.org/10.1515/humor.2007.003
Holmes, T. T. (2021, August 11). The 1962 laughter epidemic of Tanganyika was no joke. Atlas Obscura. Retrieved May 3, 2023, from https://www.atlasobscura.com/articles/1962-laughter-epidemic-tanganyika
Sebastian, S., & reporter, T. staff. (2021, August 20). Examining 1962’s ‘laughter epidemic’. Chicago Tribune. Retrieved May 3, 2023, from https://www.chicagotribune.com/news/ct-xpm-2003-07-29-0307290281-story.html
Taybaş, Ç. (2020, April 28). Kitle Histerisi. Sinirbilim. Retrieved May 3, 2023, from https://sinirbilim.org/kitle-histerisi/